Ki dwa yon moun lapolis mete an Gadavi ?

Plizyè fwa lapolis kenbe yon moun ki komèt yon zak ki pa annakò ak moral sosyete a. Yo mete li nan gadavi. Kisa gadavi a ye?
Yon moun nan gadavi lè yo sispèk li te komèt oswa li te eseye komèt yon zak malonèt, tankou vyole, vòlè, touye moun, elatriye. Moun sa lapolis kenbe li pou yon envestigasyon jidisyè. Mezi sa yo pran l pou evite moun nan lib men li pa kapab dire plis pase 48 èdtan dapre sa konstitisyon an di.
Fè rekou ak « habeas corpus »
Habeas Corpus deklare yon libète fondamantal : Pèsonn pa dwe nan prizon san yo pa jije anvan. Daprè prensip sa, nenpòt moun ki arete gen dwa pou konnen poukisa yo arete li ak sa yo te akize li. Otorite lajistis sipoze prezante chak prizonye an pèsòn devan yon jij konpetan pou deside sou validite arestasyon an oswa detansyon an.
An Ayiti, rekou pou habeas corpus jwenn baz legal li nan konstitisyon 1987 ak nan enstriman entènasyonal dwa moun Leta ayisyen ratifye.
Atik 26 nan Konstitisyon 1987 amande a, fè konprann, «pa gen moun ki dwe al nan prizon sof si li te parèt karant uit (48) èdtan apre arestasyon li devan yon jij ki pou bay apwobasyon sou legalite arestasyon an, epi si jij sa a konfime detansyon an pa yon desizyon rezonab ».
 
Ki diferan tip habeas corpus ki genyen?
Habeas Corpus Apwopriye (« Proprement  Dit ») se li moun pi konnen. Yo itilize li nan ka arestasyon ilegal ki te swiv pa detansyon, an patikilye an vyolasyon ak sa lalwa di. Rezon yo aplike Habeas Corpus Apwopriye a se pou moun ki arete oswa ki te arete ilegalman an jwenn liberasyon.
Habeas corpus prevantif kapab egzèse pa yon moun ki gen libète l menase. Nan sistèm entè-ameriken pou pwoteksyon dwa moun, rekou prevansyon habeas corpus bay nan Atik 7 paragraf 6 Konvansyon Ameriken sou Dwa Moun. Atik la endike: « […] Nan pati yo nan Konvansyon sa a kote nenpòt ki moun ki menase,  yo te wete libète l ‘gen dwa pou fè apèl devan yon jij oswa yon tribinal ki gen konpetans jiridiksyon pou reyaji sou legalite menas lan. Yon rekou pa kapab aboli. Moun ki konsène a oswa nenpòt lòt moun ka fè rekou a. » Itilizasyon Habeas Corpus Prevantif gen tandans pou pran yon desizyon sou legalite menas privasyon libète. Rekou sa a pa devlope an Ayiti.
Habeas corpus Korektif se, nan ka yo ta tòtire, bay tretman ki mechan, fè yon zak degradan sou yon moun pandan yo an detansyon. Objektif  habeas corpus Korektif la se sispansyon move tretman detni an. Rekou sa a nonplis pa devlope an Ayiti
 
Yon lwa ki pase anba pye
Pami iregilarite kèk avoka denonse, moun yo arete yo pa enfòme sou dwa yo, kontrèman  ak lalwa ki egzije pou akize a avize sou dwa li, ki gen ladan dwa li genyen pou li jwenn asistans nan men yon avoka.
Dapre rapò 2018 Anbasad Ameriken an Ayiti sou dwa moun, se yon lè konsa otorite yo respekte dispozisyon ki egzije pou yo pa kenbe moun nan detansyon san jijman
Source: ayibopost